6 października w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach zostały podpisane umowy na dofinansowanie budowy tzw. tramwaju na południe oraz połączonej z tym zadaniem realizacji węzła przesiadkowego w Kostuchnie. Umowy zostały podpisane pomiędzy miastem Katowice i Tramwajami Śląskimi S.A. a Centrum Unijnych Projektów Transportowych. Wartość dofinansowania na te dwa zadania to ponad 287,7 mln zł, a środki pochodzą z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko (FEnIKS) 2021–2027 w ramach działania FENX.03.01 Transport miejski z Funduszu Spójności.
– Realizacja tramwaju na południe Katowic to jeden z kluczowych projektów transportowych w naszym mieście, który da realną alternatywę w wyborze sposobu poruszania się kilkudziesięciu tysiącom mieszkańców południowych dzielnic. Dlatego, pomimo licznych przeciwności, konsekwentnie dążymy do realizacji tej inwestycji i dzisiaj wykonujemy kolejny krok w tym kierunku. To zapewnienie środków zewnętrznych na budowę dwóch niezbędnych dla tego projektu elementów: linii tramwajowej z infrastrukturą towarzyszącą oraz węzła przesiadkowego w Kostuchnie – mówi Marcin Krupa, prezydent Katowic. – Szacujemy, że koszt tych dwóch zadań wyniesie ponad 486 mln zł, jednak unijne dofinansowanie, jakie dzisiaj pozyskujemy pokryje aż 287,7 mln zł. To pokazuje, że nasza wizja rozwoju transportu w Katowicach oparta o rozwiązania proekologiczne spotyka się z uznaniem także na poziomie krajowym i europejskim – podkreśla prezydent.
Trasa nowej linii tramwajowej rozpocznie swój bieg od uruchomionego w 2020 roku Centrum Przesiadkowego Brynów, a zakończy się na węźle Kostuchna, przy ulicy Bażantów (pomiędzy ulicami Radockiego, Bażantów i Gołębią). Inwestycja ta obejmie budowę pętli autobusowej wraz z dwoma stacjami ładowania autobusów o napędzie elektrycznym, parking Park&Ride dla samochodów osobowych na ponad 120 miejsc postojowych, w tym dla osób z niepełnosprawnością, oraz 2 zadaszone parkingi Bike&Ride łącznie na ok. 90 rowerów.
Wykonany zostanie również niezbędny układ drogowy zapewniający obsługę obiektu, w tym drogi dla autobusów i zatoki autobusowe, zagospodarowanie terenu z uwzględnieniem powiązań planowanego obiektu z otoczeniem i niezbędną obsługą komunikacyjną, a więc: drogi dojazdowe, w tym m.in. do parkingu Park&Ride i osiedla oraz niezbędną przebudową ul. Bażantów w rejonie skrzyżowania z drogą dojazdową do węzła przesiadkowego. Powstaną też ciągi piesze, drogi dla rowerów, ciągi pieszo-rowerowe, przejścia dla pieszych, przejazdy rowerowe, a to wszystko zostanie uzupełnione małą architekturą i zielenią urządzoną. Koszt realizacji tego zadania to nieco ponad 87,8 mln zł przy dofinansowaniu w kwocie ponad 51,9 mln zł.
Tramwaj na południe
W ramach przebiegu nowej linii powstanie sześć przystanków tramwajowych, z których trzy będą także zapewniały możliwość bezpośredniego przesiadania się na autobus w systemie „drzwi – drzwi”. Jedną z największych zalet tramwaju na południe będzie jego szybkość. Średni czas podróży tramwajem z Kostuchny do Rynku wyniesie w godzinach szczytu ok. 20-24 minuty – a więc stanowić będzie atrakcyjną alternatywę dla dojazdu samochodem do Centrum. Wzdłuż linii tramwajowej będzie biegła także droga rowerowa, a na przystankach tramwajowych pojawią się parkingi dla rowerów.
Po uzyskaniu pozytywnej decyzji Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska Katowickie Inwestycje S.A., które w imieniu miasta będą odpowiedzialne za tę inwestycję, będą mogły powrócić do prac nad linią tramwajową na południe Katowic. Zaktualizowana została opracowana wcześniej koncepcja, która wymagała szczegółowego dostosowania do aktualnej sytuacji.
Przypomnijmy, że 21 sierpnia 2023 r. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska wydała długo wyczekiwaną decyzję środowiskową, a w ub.r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał korzystny dla miasta wyrok odrzucający skargę organizacji ekologicznych na decyzję środowiskową GDOŚ. Sąd podkreślił, że linia nie będzie przebiegała przez rezerwat w Ochojcu i w związku z tym inwestycja jest bezpieczna dla jego fauny i flory.
W dniu 28.02.2025 r. złożony został wniosek o wydanie decyzji ZRID wraz z Raportem oddziaływania na środowisko i inwentaryzacją przyrodniczą w ramach ponownej oceny oddziaływania. Równolegle z postępowaniem w sprawie wydania decyzji ZRID, w Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska (RDOŚ) prowadzone jest postępowanie administracyjne w sprawie ponownej oceny oddziaływania na środowisko, które wynika z obowiązków nałożonych w Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia.
Po uzyskaniu wymaganych dokumentów start inwestycji powinien nastąpić w październiku 2026 r., a całość prac zakończyć się w 2029 r.
Niejedyne dofinansowanie unijne dla regionu
– Z punktu widzenia Spółki inwestycje realizowane w ramach obecnej perspektywy unijnej z Projektu „Modernizacja i rozwój infrastruktury tramwajowej w Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii”, współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Funduszu Spójności w ramach Programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027, są bardzo ważne. W ramach Projektu nie tylko będziemy modernizować sieć już istniejącą, ale również będziemy budować kolejne, nowe odcinki torowisk. Naszym priorytetem jest uruchomienie linii tramwajowej do pętli Kostuchna, potocznie zwanej tramwajem na południe. Inwestycja ta, z różnych względów formalnych, nie mogła zostać zrealizowana w poprzedniej perspektywie. Dzięki środkom z programu FEnIKS Spółka pozyska również 30 nowych, niskopodłogowych wagonów, które będą służyć dalszej poprawie jakości świadczonych przez nas usług – mówi Bolesław Knapik, prezes zarządu spółki Tramwaje Śląskie S.A.
Tramwaje Śląskie, oprócz wspomnianych umów na dofinansowanie realizacji tramwaju na południe oraz zakupu 30 nowych tramwajów, podpisały z Centrum Unijnych Projektów Transportowych również umowy na dofinansowanie dla budowy nowej linii tramwajowej w Sosnowcu – „Budowa nowej linii tramwajowej w Sosnowcu od dzielnicy Dańdówka do Ronda Papieskiego w Sosnowcu” oraz 12 innych zadań infrastrukturalnych, na terenie 7 miast, tj. Będzina, Bytomia, Chorzowa, Dąbrowy Górniczej, Katowic, Rudy Śląskiej i Sosnowca. W Katowicach realizowane będą dwa zadania:
- przebudowa torowiska tramwajowego w ul. 1 Maja i ul. Obrońców Westerplatte w Katowicach na odcinku od wiaduktu DK79 do „Baterpolu”;
- przebudowa torowiska tramwajowego i sieci trakcyjnej w Katowicach wzdłuż al. Korfantego na odcinku od pętli Słonecznej do Placu Alfreda.
– Jest to największa inwestycja tego typu realizowana w Polsce w obecnej perspektywie finansowej, która będzie miała bardzo realne przełożenie na życie mieszkańców. Powstaną nowe tory, zwiększy się komfortu podróży na części tras, które już teraz istnieją, zwiększy się częstotliwość kursowania tramwajów i powstanie węzeł Kostuchna, który ułatwi dojazd z południa Katowic do centrum miasta – mówił Jan Szyszko, sekretarz stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej.
– Inwestycje w zrównoważony transport publiczny, takie jak te realizowane w Metropolii Górnośląsko–Zagłębiowskiej, mają ogromne znaczenie dla jakości życia mieszkańców i dla spójności całego regionu. Fundusze Europejskie wspierają rozwój nowoczesnej i ekologicznej infrastruktury, a podpisane dziś umowy są tego najlepszym przykładem – podkreśliła Joanna Lech, dyrektor Centrum Unijnych Projektów Transportowych.
Łączna wartość tych 4 projektów Tramwajów Śląskich wynosi ponad 1,3 mld zł, a wartość udzielonego dofinansowania z Unii Europejskiej przekracza 735 mln zł.
Opracowanie: Wydział Komunikacji Społecznej Urzędu Miasta Katowice
